Aktualności

Stacja permanentnych obserwacji satelitarnych WROC obchodzi 25 lat

28-11-2021

Stacja WROC została uruchomiona ćwierć wieku temu, 28 listopada 1996 roku, czyli niespełna 1,5 roku po ogłoszeniu pełnej operacyjności systemu GPS. Od momentu swojego powstania, stacja uczestniczyła w wielu przełomowych badaniach naukowych dotyczących geodynamiki, określenia parametrów ruchu europejskiej płyty tektonicznej, meteorologii GNSS, a także weryfikacji efektów relatywistycznych wynikających z ogólnej teorii względności. Brała udział w projektach krajowych i międzynarodowych, w tym Europejskiej Agencji Kosmicznej i Unii Europejskiej. Wrocławska stacja umożliwia ponadto realizację pomiarów geodezyjnych i inwestycji we Wrocławiu i okolicach, gdyż stanowi element składowy systemu ASG-EUPOS oraz punkt fundamentalnej podstawowej osnowy geodezyjnej.


Początki stacji we Wrocławiu – GPS oraz GLONASS

Początkowo stacja śledziła jedynie system GPS za pomocą odbiornika ASHTECH Z-XII3. W 1999 roku antena została zniszczona ze względu na uderzenie pioruna. Nowy odbiornik ASHTECH Z18 zainstalowany w 2000 roku śledził już dwa systemy: GPS i GLONASS na ponad 10 lat przed ogłoszeniem pełnej operacyjności systemu GLONASS. Tym samym stacja stała się uczestnikiem wielu projektów pilotażowych mających na celu wyznaczenie parametrów transformacji pomiędzy powstającym systemem GLONASS PZ-90 oraz GPS WGS84, a także w pierwszych geodezyjnych zastosowaniach systemu GLONASS w ramach International GLONASS Experiment (IGEX przemianowanego na IGLOS). Od 1998 roku przy stacji WROC działa również stacja meteorologiczna.


Wsparcie powstających systemów nawigacji satelitarnej

Od 2007 roku stacja była oparta o odbiornik LEICA GRX1200GGPRO, a od 2012 roku o LEICA GR25, śledzący GPS, GLONASS, Galileo oraz SBAS. W 2011 oraz 2012 roku pierwsze 4 satelity Galileo typu IOV (In-Orbit-Validation) zostały wyniesione na orbitę, natomiast pierwsza para w pełni operacyjnych satelitów Galileo FOC (Fully Operational Capability) została wyniesiona w 2014 r. Można zatem stwierdzić, że stacja WROC od prawie samego początku wspierała rozwój systemu Galileo śledząc sygnały oraz uczestnicząc w Międzynarodowym Eksperymencie Multi-GNSS (MGEX). Od 2014 roku stacja WROC śledzi również sygnały systemów BeiDou oraz QZSS.




Międzynarodowe i krajowe usieciowienie stacji WROC

Stacja należy do europejskiej sieci permanentnej EUREF (EPN) oraz do Międzynarodowej Służby GNSS (IGS). W Polsce stacja brała udział w pilotażowym projekcie Aktywnej Sieci Geodezyjnej (ASG-PL), który stał się zalążkiem systemu ASG-EUPOS. 14 lat temu, ASG-EUPOS zrewolucjonizował polską geodezję, umożliwiając wykonywanie pomiarów z wykorzystaniem techniki GNSS na terenie całego kraju bez konieczności posiadania własnego odbiornika referencyjnego na punkcie osnowy. Stacja GNSS WROC stanowi punkt osnowy geodezyjnej fundamentalnej oraz nieodzowny komponent umożliwiający pomiary geodezyjne na obszarze Wrocławia i obszarze południowo-zachodnim Polski.

Stacja WROC została wykorzystania w najnowszej realizacji Międzynarodowego Ziemskiego Układu Odniesienia ITRF2014. Jako jedyna stacja GNSS na terenie Polski została wykorzystana do określenia globalnych parametrów transformacji pomiędzy realizacjami ITRF2014 oraz ITRF2008. W powstającym właśnie układzie odniesienia ITRF2020, stacja WROC będzie odgrywała kluczową rolę ze względu na długie i stabilne szeregi czasowe współrzędnych.





Stacja WROC jako komponent Globalnego Geodezyjnego Systemu Obserwacyjnego (GGOS)

Stacja WROC stanowi kluczowy komponent Globalnego Geodezyjnego Systemu Obserwacyjnego na obszarze Polski (GGOS-PL). W 2017 roku w ramach Systemu Obserwacji Płyty Europejskiej (EPOS-PL) rozpoczęła się modernizacja stacji polegająca na doposażeniu w radiometr mikrofalowy, który umożliwia profilowanie troposfery oraz pomiar zawartości pary wodnej w kierunku do satelity. Na chwilę obecną tylko 2 stacje GNSS w Polsce wyposażone są w radiometry – stacja WROC i stacja BOGI w Borowej Górze, przy czym oba radiometry należą do IGiG UPWr. W ramach EPOS-PL został zainstalowany grawimetr pływowy w tym samym budynku, co stacja WROC, umożliwiając zintegrowane pomiary deformacji pływowych skorupy ziemskiej. Odczyty z grawimetru wspierane są przez pomiary wykonane piezometrem. Dalsza rozbudowa stacji planowana jest w ramach projektu EPOS-PL+, który zakłada powstanie połączenia światłowodowego pomiędzy stacją WROC oraz Obserwatorium Astrogeodynamicznym Centrum Badań Kosmicznych PAN w Borowcu, dzięki czemu stacja WROC uzyska dostęp do maserów wodorowych oraz fontanny cezowej. Dzięki temu stacja WROC stanie się zintegrowanym miejscem dystrybucji dokładnej pozycji (stacja multi-GNSS), czasowych zmian pola grawitacyjnego (grawimetr pływowy i względny) oraz czasu i częstotliwości (transfer czasu za pomocą łącza światłowodowego i sygnałów satelitarnych) do pomiarów geodezyjnych oraz zintegrowanym punktem źródłowym danych meteorologicznych dostarczanych przez stację meteo (temperatura, ciśnienie, wilgotność), meteorologię GNSS oraz radiometr mikrofalowy.

Stacja WROC jest wspierana ponadto przez szereg innych stacji referencyjnych GNSS nisko-kosztowych i precyzyjnych powstałych jako stacje dodatkowe, jak również reflektory SAR do satelitarnej interferometrii radarowej. Stacja wraz z infrastrukturą EPOS-PL została wpisana na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej przez Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz uzyskuje dofinansowanie jako Specjalne Urządzenie Badawcze (SPUB) o kluczowym znaczeniu dla badań naukowych w Polsce.

Stacji WROC życzymy co najmniej 100 lat!


Film prezentujący infrastrukturę pomiarową IGiG UPWr oraz Obserwatorium Geodezyjno-Geofizycznego Borowa Góra rozbudowaną w ramach zadania 8 - GGOS-PL projektu EPOS-PL.