Aktualności

Seminarium naukowe IGiG - dr hab. inż. Dariusz Gotlib

21-01-2025

IGiG zaprasza na seminarium naukowe, które odbędzie się dnia 20.02.2025 r. (czwartek) o godzinie 9:00 w bibliotece IGiG - pok. 100G, ul. Grunwaldzka 53, Wrocław (bud. C1). Dr hab. inż. Dariusz Gotlib z Politechniki Warszawskiej przedstawi prezentację pt. "Perspektywy rozwoju i wyzwania współczesnej kartografii".

Streszczenie:
Ze względu na setki lat przyzwyczajeń oraz sposób nauczania w czasie edukacji powszechnej, kartografia nadal kojarzona jest głównie z dziedziną rysowania map. Map rozumianych zwykle jako statyczny obraz otaczającej nas przestrzeni na płaszczyźnie w określonej skali i odwzorowaniu. Dynamiczny rozwój technologii zrewolucjonizował w ostatnich 30 latach sposób tworzenia map, ich formę i sposób wykorzystania. W dobie rozwoju sztucznej inteligencji (AI), pojazdów autonomicznych, zautomatyzowanych pomiarów z użyciem dronów, budowy cyfrowych bliźniaków czy rozwoju technologii rzeczywistości rozszerzonej konieczna jest głębsza refleksja nad perspektywą rozwoju i wyzwaniami współczesnej kartografii.

Prawie wszystkie mapy tworzone są obecnie na podstawie danych zawartych w baz danych i wyłącznie z użyciem różnego rodzaju oprogramowania. Przestrzeń przedstawiana jest nie tylko w dwóch wymiarach. Standardem staje się reprezentacja 3D i 4D. Mapy tworzone są w coraz bardziej zautomatyzowany sposób poprzez łączenie i harmonizację wielu zasobów danych. O mapie zaczynamy myśleć jako produkcie tworzonym w czasie rzeczywistym na podstawie danych pozyskiwanych milionów pojazdów, statków latających, satelitów czy sensorów IoT. Powstają ogromne ilości danych zapisywane w chmurach IT, a ich właściwe przetworzenie bez użycia sztucznej inteligencji (AI) stanie się praktycznie niemożliwe. Mapy udostępniane są również w inny sposób niż kiedyś - głównie jako komponent aplikacji elektronicznych z wykorzystaniem różnych metod przekazu informacyjnego: od grafiki, poprzez dźwięk, dotyk czy zapis bitowy.

Odbiorcą map przez setki lat był człowiek. Obecnie odbiorcą stają się różnego rodzaju roboty-komputery. To zasadnicza zmiana wpływająca na część paradygmatów kartografii. Zarazem jednak inna część z nich pozostaje niezmienna, co pozwala zachować tożsamość kartografii. Widoczne jest jednak przesunięcie akcentu na automatyzację, mikroskalę, interaktywność, bieżące pozyskiwanie informacji o lokalizacji obiektów i zjawisk. Funkcja mapy ewoluuje z narzędzia przekazu informacji o przestrzeni na aktywnego uczestnika podejmowania decyzji co może stanowić fundamentalną zmianę w tej dziedzinie.

Kwestie te zostaną omówione na przykładzie trzech wybranych obszarów zainteresowania współczesnej kartografii:
1) Map mobilnych, które są podstawą do budowy systemów lokalizacyjno-nawigacyjnych (ang. LBS),
2) Map HD stanowiących kluczowy komponent samochodów autonomicznych,
3) Map wnętrz budynków, które wspomagają zarządzanie budynkami lub ich kompleksami.

W tym kontekście zwrócona zostanie uwaga na konieczność modyfikacji, lub co najmniej zmiany interpretacji definicji pojęcia mapy. Zostaną wskazane cechy modelowania kartograficznego, odróżniające je od innych sposobów modelowania. Do najważniejszych wyzwań można zaliczyć generalizację bardzo dużych i różnorodnych zbiorów danych (ang. big data), projektowanie mulitimedialnego przekazu kartograficznego, aktualizowanie map w trybie rzeczywistym czy dopasowanie przekazu informacyjnego do indywidualnych potrzeb odbiorcy. Działalność kartograficzna zarówno w sensie praktycznym jak i naukowym stała się silnie powiązana z geoinformatyką. To z kolei stawia nowe wyzwania w zakresie nauczania na wszystkich jej etapach, co zostanie zaakcentowane w podsumowaniu referatu.

Słowa kluczowe: definicja mapy, modelowanie kartograficzne, geoinformatyka, mapy dla pojazdów autonomicznych, mapy wnętrz budynków, LBS, GeoAI

Biogram:
Dr hab. inż. Dariusz Gotlib jest profesorem Politechniki Warszawskiej zatrudnionym na Wydziale Geodezji i Kartografii. Jego zainteresowania badawcze obejmują zagadnienia z zakresu geoinformacji w szczególności: geoinformatyka, kartografia mobilna, kartografia nawigacyjna, LBS (Location Based Services), modelowanie danych przestrzennych. Od 1995 roku prowadzi dydaktykę z zakresu geoinformatyki oraz kartografii. Dotychczas wypromował 3 doktorów i opiekuje się kolejnym czterema. Inicjator utworzenia kierunku „Geoinformatyka” (2015 r.) na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej oraz autor podstaw programowych.

Prodziekan ds. Nauki i Rozwoju Wydziału Geodezji i Kartografii PW na kadencję 2012-2016, Pełnomocnik Dziekana ds. Rozwoju na kadencję 2016-2020 oraz Prodziekan ds. Rozwoju i Współpracy z Gospodarką na kadencję 2020-2024 oraz 2024-2028. Pomysłodawca (2014 r.), a następnie od 2024 r. Kierownik Centrum Analiz Geoprzestrzennych i Satelitarnych Politechniki Warszawskiej (CENAGIS).

Członek szeregu organizacji naukowych i zawodowych, m.in. Przewodniczący Sekcji Geoinformacji Komitetu Geodezji Polskiej Akademii Nauk (od 2016 roku), członek Sekcji Geoinformatyki Polskiej Akademii Umiejętności, członek Komitetu Narodowego do spraw Międzynarodowej Asocjacji Kartograficznej, Członek Zarządu Stowarzyszenia Kartografów Polskich, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej, Przewodniczący Grupy Roboczej ds. Krajowych Inteligentnych Specjalizacji przy Ministerstwie Rozwoju ("Inteligentne sieci, technologie informacyjno-komunikacyjne oraz geoinformacyjne") (2015-2021), Wiceprzewodniczący Państwowej Rady Infrastruktury Informacji Przestrzennej (od 2018).

Poza działalnością w Politechnice Warszawskiej dr hab. inż. Dariusz Gotlib zdobył bogate doświadczenie ekspercie, menedżerskie i produkcyjne. Jest m.in. autorem lub współautorem kilkudziesięciu opracowań eksperckich z zakresu geoinformacji dla Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii oraz innych firm i instytucji. W latach 1999-2007 był głównym projektantem polskiej Bazy Danych Topograficznych (TBD). W latach 2001-2011 kierował pracami produkcyjnymi i rozwojem Systemu Bazy Danych Przestrzennych w firmach grupy kapitałowej Polskiego Przedsiębiorstwa Wydawnictw Kartograficznych (funkcja Dyrektora ds. technologii GIS i Dyrektor Działu Baz Danych Geograficznych), których efektem było opracowanie bazy danych dla całej Polski wykorzystywanej m.in. w komercyjnych systemach nawigacyjnych i produkcie Google Maps.

Jest także członkiem redakcji czasopism naukowych „Polish Cartographical Review”, „Annual Navigation” (redaktor działowy „Land Navigation”), członkiem Rady Redakcyjnej czasopisma naukowego „Reports on Geodesy and Geoinformatics”, „Applied Science” oraz członkiem wielu komitetów naukowych konferencji krajowych i międzynarodowych. Działa aktywnie w Międzynarodowej Asocjacji Kartograficznej. Odbył także staż w instytucie GDTA w Tuluzie, w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie oraz w Politechnice Wiedeńskiej (TU Wien).